Enformel istihdam oranları, dünya genelinde özellikle gelişmekte olan ülkelerde istihdam piyasalarının ayrılmaz bir parçası olmaya devam ediyor. 2023-2025 dönemi için Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından derlenen ve @EconomyInformal tarafından X platformunda paylaşılan güncel veriler, enformel istihdamın küresel düzeydeki yayılımını ve etkilerini gözler önüne seriyor.
Bu yazıda, enformel istihdamın tanımı, sebepleri, etkileri ve ülkeler bazında enformel istihdam oranları detaylı olarak ele alınmaktadır.
Enformel İstihdam Nedir?
Enformel istihdam; kayıt dışı, sosyal güvenlikten yoksun, genellikle düşük ücretli ve iş güvencesi olmayan çalışma biçimlerini ifade eder. Bu istihdam türü, resmi kayıtlara girmediği için hem çalışan hem de devlet açısından ciddi sosyal ve ekonomik sorunlar doğurabilir.
Küresel Enformel İstihdam Oranları: Bölgesel Farklılıklar
2023-2025 verilerine göre enformel istihdam oranları, dünya genelinde büyük farklılıklar gösteriyor:
- %70-100 arası enformel istihdam oranları (koyu mavi/mor): Özellikle Sahra Altı Afrika (Mali, Çad, Madagaskar) ve Güney Asya’da (Hindistan, Bangladeş) görülmektedir.
- %40-70 arası (orta mavi): Latin Amerika (Kolombiya, Meksika) ve Güneydoğu Asya (Endonezya) gibi bölgelerde yaygındır.
- %0-40 arası (açık mavi/gri): Avrupa, Kuzey Amerika ve bazı Asya ülkelerinde (İsveç, Hollanda, Japonya) daha düşüktür.
Bu dağılım, ülkelerin ekonomik gelişmişlik düzeyi, sosyal güvenlik yapısı ve istihdam politikalarıyla doğrudan ilişkilidir.
2023-2025 Enformel İstihdam Oranları: Ülke Bazlı Liste
@EconomyInformal tarafından yayınlanan listeye göre bazı ülkelerdeki güncel enformel istihdam oranları:
| Ülke | Oran (%) |
|---|---|
| Kolombiya 🇨🇴 | 56.1 |
| Meksika 🇲🇽 | 55.5 |
| Kosta Rika 🇨🇷 | 37.4 |
| Şili 🇨🇱 | 27.5 |
| Türkiye 🇹🇷 | 27.3 |
| Polonya 🇵🇱 | 7.7 |
| Slovakya 🇸🇰 | 5.1 |
| Portekiz 🇵🇹 | 4.5 |
| Yunanistan 🇬🇷 | 4.1 |
| İtalya 🇮🇹 | 3.5 |
| Lüksemburg 🇱🇺 | 3.5 |
| Fransa 🇫🇷 | 3.3 |
| Litvanya 🇱🇹 | 3.1 |
| İsveç 🇸🇪 | 2.9 |
| Hollanda 🇳🇱 | 2.4 |
| Letonya 🇱🇻 | 2.4 |
| Estonya 🇪🇪 | 2.2 |
| Finlandiya 🇫🇮 | 2.1 |
| Çekya 🇨🇿 | 2.0 |
| İrlanda 🇮🇪 | 2.0 |
| İspanya 🇪🇸 | 2.0 |
| Norveç 🇳🇴 | 1.2 |
| Belçika 🇧🇪 | 1.1 |
| Avusturya 🇦🇹 | 1.0 |
| Slovenya 🇸🇮 | 0.8 |
Bu tablo, enformel istihdam oranlarının gelişmiş ülkelerde oldukça düşük seviyelerde seyrettiğini, ancak gelişmekte olan ülkelerde çok daha yaygın olduğunu göstermektedir. Örneğin, Türkiye %27.3 ile orta seviyede yer almakta ve Avrupa ortalamasının oldukça üzerindedir.
Enformel İstihdamın Nedenleri
Enformel istihdam oranlarının yüksek olduğu ülkelerde görülen başlıca nedenler şunlardır:
- Yetersiz istihdam olanakları: Resmi sektör iş imkanlarının az olması.
- Sosyal güvenlik eksikliği: Devlet desteklerinin ve emeklilik sistemlerinin yetersizliği.
- Hızlı kentleşme ve nüfus artışı: İşgücü piyasasında dengesizlik yaratır.
- Yetersiz denetim: Vergi ve iş güvenliği denetimlerinin zayıf olması.
Enformel İstihdamın Etkileri
Olumlu yönler:
- Düşük vasıflı işçilere gelir sağlar.
- Kısa vadede işsizlik oranlarını düşürür.
Olumsuz yönler:
- Düşük ücretler ve kötü çalışma koşulları.
- Sosyal güvenceden mahrum kalma.
- Devletin vergi gelirlerinde azalma.
Türkiye’de Enformel İstihdam Oranları
2023-2025 döneminde Türkiye’nin enformel istihdam oranı %27.3 olarak ölçülmüştür. Bu oran, Latin Amerika ülkeleriyle kıyaslandığında daha düşük olsa da, Avrupa ülkelerine göre oldukça yüksektir. X platformunda yapılan yorumlarda (@Ferman0x99, @hmjuli), Türkiye’de enformel istihdamın düşürülmesi için yapısal reformların gerekliliği vurgulanmaktadır. Ayrıca, bazı ülkelerde yapılan reformların ters teptiğine dair uyarılar, Türkiye için dikkatli adımlar atılmasını zorunlu kılmaktadır.
Sonuç ve Öneriler
Enformel istihdam oranları, ülkelerin ekonomik sağlığı ve sosyal refahı açısından kritik bir gösterge haline gelmiştir. 2023-2025 verileri, bu sorunun hala birçok ülkede çözülmeyi beklediğini göstermektedir. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde, bu alandaki politika ve reformlar dikkatle tasarlanmalı, sosyal güvenlik sistemleri güçlendirilmelidir. Enformel istihdamın azaltılması, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak için hayati önemdedir.