Dünya, sürdürülebilir enerjiye geçişte adımlarını hızlandırırken, Dünya Ekonomik Forumu’nun yayımladığı 2025 Enerji Geçiş Endeksi (ETI), ülkelerin bu alandaki performansını kapsamlı bir şekilde gözler önüne seriyor. 118 ülkenin enerji sistemlerinin verimliliği ve geçişe hazırlık düzeyine göre sıralandığı endeks, küresel başarı örneklerinin yanı sıra, önemli yapısal zorlukları da ortaya koyuyor.
Nordik Ülkeler Zirvede
Endeksin ilk sıralarını her zamanki gibi Nordik ülkeler domine ediyor.
- İsveç, 92.42 puanla zirvede yer alırken,
- Danimarka (91.67),
- Finlandiya (90.91) ve
- Norveç (89.77) gibi ülkeler yakın takipte.
Bu başarıda, yenilenebilir enerji yatırımları, gelişmiş altyapılar ve istikrarlı politika çerçeveleri kilit rol oynuyor. İsviçre (88.89) ve Avusturya (87.50) gibi Avrupa’nın diğer ülkeleri de ilk 10’da yer alarak kıtanın enerji dönüşümündeki öncülüğünü pekiştiriyor.
Türkiye: Orta Sıralarda, Zorluklarla Boğuşuyor
Türkiye, 67.86 puanla 50. sırada yer alıyor ve bu konumuyla orta düzey bir performans sergiliyor.
Dünya Bankası’nın “Kamu Yönetimi Etkinliği” verisine göre 42 puanla düşük seviyede yer alan Türkiye, bu nedenle enerji politikalarının uygulanabilirliğinde tutarsızlık riski taşıyor. Ayrıca, İklim Değişikliği Performans Endeksi’nde (CCPI) 53. sırada bulunan Türkiye, hâlâ kömür, petrol ve gaz arama faaliyetlerini sürdürmesi nedeniyle eleştiri alıyor.
Uzmanlar, fosil yakıtlardan adil ve kademeli bir çıkış için net ve uzun vadeli politikaların eksikliğine dikkat çekiyor. Bu geçiş sürecinin sadece teknik değil, aynı zamanda sosyo-ekonomik boyutlarının da göz önünde bulundurulması gerektiği vurgulanıyor.
Küresel Eğilimler ve Dikkat Çeken Noktalar
Endeks, dünya genelinde temiz enerji kullanımında ve enerji verimliliğinde genel bir iyileşmeye işaret etse de, artan enerji fiyatları, tedarik zinciri sorunları ve jeopolitik gerilimler geçiş sürecini zorlaştırıyor.
- Çin, yenilenebilir enerjiye yaptığı dev yatırımlarla 12. sıraya (84.52 puan) yükselerek dikkat çekiyor.
- ABD ise 17. sırada (82.14 puan) yer alarak İspanya’yı (18. sıra) geride bıraktı. Bu sıralama, enerji politikaları ve yatırım stratejileri konusunda tartışmaları da beraberinde getiriyor.
Gelecek İçin Yol Haritası
ETI 2025 raporu, sadece enerji üretimi değil, enerji güvenliği, erişilebilirlik ve eşitlik gibi unsurların da önemini vurguluyor. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için;
- yenilenebilir enerji yatırımlarının artırılması,
- kamu politikalarında uzun vadeli istikrarın sağlanması
- ve fosil yakıtların aşamalı olarak terk edilmesi hayati öneme sahip.
Uzmanlar, Türkiye’nin 2025 yılında sunması beklenen ikinci Ulusal Katkı Beyanı’nın (NDC), bilimsel temellere dayanarak, küresel ısınmayı 1.5°C ile sınırlama hedefiyle uyumlu olması gerektiğini belirtiyor.
Sonuç olarak, 2025 Enerji Geçiş Endeksi, dünya genelinde enerji dönüşümünde yol alanlar ile geride kalanlar arasında net bir ayrım ortaya koyuyor. Nordik ülkeler güçlü modeller sunarken, Türkiye gibi ülkeler için daha iddialı, kararlı ve sürdürülebilir politikalar kaçınılmaz bir gereklilik olarak öne çıkıyor.
Kaynaklar: @EconomyInformal, Dünya Ekonomik Forumu, İklim Değişikliği Performans Endeksi
Veri analizi ile raporlama süreçlerinde yenilikçi yaklaşımlar benimseyerek sürdürülebilir iş modelleri oluşturuyorum. Bilişim sektöründeki gelişmeleri ve pazarlama stratejilerindeki yenilikleri yakından takip ediyorum. Bilgi ve deneyimlerimi paylaşmaktan keyif alıyor, blog yazılarıyla sektöre katkıda bulunuyorum.